De 12 Heilige Nachten
Een verstillend en verdiepend proces

Door Saskia de Bruin

Met inspiratie uit diverse bronnen, waaronder het boek De 12 Heilige Nachten van Frans Lutters.

Wat zijn de 12 Heilige Nachten?

De 12 Heilige Nachten vinden elk jaar plaats van 24 december t/m 6 januari. Het is een bijzondere periode, eeuwenlang gezien als een tijd van bezinning, verstilling en verbinding met het mysterie van het leven.

Het is een moment om stil te staan bij het oude jaar en met een open hart vooruit te blikken naar het nieuwe. Wil je deze nachten op een diepere manier beleven? Dan kun je meedoen. Ieder voor zichzelf, en toch verbonden.

 Midden in de winternacht ging de hemel open

Deze nachten hebben iets magisch. Ze vallen in de donkerste periode van het jaar, wanneer de dagen kort zijn en de natuur lijkt te slapen. Maar in deze stilte begint iets nieuws te ontwaken.

De eeuwenoude traditie doet denken aan het lied “midden in de winternacht ging de hemel open”. Het duidt op een symbolische verbinding tussen hemel en aarde, tussen het zichtbare en het onzichtbare. Het is een tijd om je open te stellen voor inspiratie, dromen en inzichten die je richting kunnen geven voor het komende jaar.

Een tijd buiten de tijd

De betekenis van deze nachten is ook verbonden met een oude berekening:

• Zonnejaar: 365,25 dagen (de tijd die de aarde nodig heeft om rond de zon te draaien).
• Maanjaar: 354 dagen (12 maancycli van 29,5 dagen).

De elf dagen en twaalf nachten die overblijven, worden gezien als een “tijd buiten de tijd”, waarin de sluier tussen hemel en aarde dunner is.

In de christelijke traditie eindigen deze nachten op 6 januari, Epifanie, de dag waarop het goddelijke wordt gevierd: het bezoek van de wijzen aan Jezus en zijn doop in de Jordaan. Het is een moment van openbaring en inzicht.

Voorbereiding op de 12 Heilige Nachten

Wil je je optimaal voorbereiden op deze bijzondere periode? Hier is een lijstje met praktische stappen:

1. Kies een thema

Kies iets dat je wilt gebruiken om te bestuderen en verdieping op te roepen.

Hier zijn suggesties voor inspiratie:

• De 12 Heilige Nachten van Frans Lutters: Een praktisch boek dat inzichten biedt vanuit de antroposofie. Op YouTube staat een filmpje met zijn uitleg. Klink hier: Leven met Hart & Ziel: De 12 Heilige Nachten
• De Twaalf Zintuigen van Albert Soesman: Over de poorten van de ziel en de verbinding met de wereld.
• Of werk met 12 sprookjes en reflecteer op de symboliek.
• Of bestudeer de 12 astrologische tekens en verbind je thema met mensen in je leven: denk aan de sterrenbeelden van vrienden en familie en sta stil bij hun eigenschappen.
• Gebruik het boekje “Schrijvend tot jezelf komen” van Saskia de Bruin: Dit boekje biedt gedichten en schrijfopdrachten die geschikt zijn voor reflectie tijdens de Heilige Nachten.  Als boek is het niet meer verkrijgbaar maar je kunt een geprinte versie met schrijfopdrachten bij mij bestellen. Stuur een mail naar saskiaschrijft(@)quicknet.nl met je postadres. Ik stuur je dan de factuur en de geprinte versie op. 

 

2. Zoek een schrift of dagboek

• Kies een schrift dat je prettig vindt om in te schrijven.
• Je kunt het schrift versieren of inrichten om je te inspireren.
• Houd pennen, kleurpotloden of stiften bij de hand om ook visueel te werken.

3. Maak een rustige plek

• Creëer een fijne, rustige plek in huis waar je elke avond kunt reflecteren.
• Zorg eventueel voor zachte verlichting, kaarsen of een andere sfeermaker.

4. Verzamel inspiratie

• Zet de boeken, kaarten, sprookjes , gedichten of andere materialen klaar die je wilt gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan het eerder genoemde Schrijvend tot jezelf komen.

5. Plan tijd voor wandelingen

• Kies momenten waarop je veilig en rustig kunt wandelen, bijvoorbeeld vroeg in de ochtend of ’s avonds in het donker.

6. Bereid een dromendagboek voor

• Zorg dat je schrift bij je bed ligt.
• Leg een pen klaar, zodat je direct je dromen kunt opschrijven.

7. Kies hulpmiddelen voor meditatie of ontspanning

• Denk eventueel aan muziek, ademhalingsoefeningen, of een korte meditatie die je helpt om stil te worden.
• Je kunt eventueel een opname of geleide meditatie kiezen die past bij de Heilige Nachten.

8. Laat verwachtingen los

• Stel jezelf open voor wat er komt, zonder oordeel of druk.
• Leg de lat laag: elke kleine stap of ervaring is waardevol.

Met deze voorbereidingen creëer je de basis om de 12 Heilige Nachten bewust en met aandacht te beleven. Veel plezier en mooie ontdekkingen!

Hoe pak je het vervolgens aan?

Om de 12 Heilige Nachten bewust te beleven, kun je een dagelijks ritme volgen. Het hoeft niet ingewikkeld te zijn: leg de lat laag, maar wees trouw aan jezelf.

 Dagelijks ritme tijdens de 12 heilige nachten

Avondroutine
Werk elke avond minimaal een kwartier aan het gekozen project of thema. Dit kan door:

1. • Lezen of studeren over het onderwerp dat je inspireert.
   • Schrijven, tekenen of het maken van een collage.
   • Reflecteren op de dag met een korte meditatie.

Wandelingen in het donker
Maak, als je je veilig voelt, nu en dan een wandeling in de vroege ochtend of late avond. Het donker kan je helpen om dieper naar binnen te keren en je open te stellen voor wat er in je leeft.

Dromen opschrijven
Noteer ’s ochtends je dromen, als je je die herinnert.

1. • Blijf na het ontwaken even stil liggen. Beweging kan de droomherinnering verstoren.
   • Schrijf beelden, gevoelens of flarden op, zonder direct te zoeken naar betekenis.

 Dromen en tekens interpreteren

• Noteer dromen zo compleet mogelijk, ook al begrijp je ze niet meteen.
• Geef jezelf tijd om patronen te ontdekken; inzichten kunnen soms pas maanden later komen.

Kun je je dromen niet herinneren?

Schrijf dan ochtendpagina’s. Door de stream of consiousness schrijfmethode kunnen nachtelijke dromen soms ineens terugkeren in je herinnering.

1. • Begin bijvoorbeeld met waar je bent, hoe je je voelt, of wat er door je heen gaat.
   • Schrijf zonder oordeel, associatief en vrij.
   • Houd je pen 10 minuten lang in beweging.

Let op tekens en signalen
In de loop van de dag kunnen kleine momenten betekenisvol blijken:

1. • Een tekst, lied of gedachte die je raakt.
   • Een ontmoeting met een dier of mens.
   • Een onverwachte vondst, zoals een steen of veertje.

Noteer deze ervaringen in je schrift.

Creatieve aanpak

• Maak eventueel elke dag een kleine tekening, collage of art-journal pagina.

 

Help! Ik droom niet (of vergeet ze steeds)

Soms lijkt het alsof je niet droomt of je kunt ze niet onthouden. Dat is normaal. Hier zijn tips om toch dichter bij je dromen te komen:

• Blijf stil liggen na het ontwaken: Beweeg zo min mogelijk om voor je opstaat de herinnering even helemaal terug te roepen. Ook een beeld, een flard of een enkel woord kan een geschenk van de nacht zijn.

Oefeningen om bewuster te dromen:

• Knijp overdag in je arm en zeg: “Het doet pijn, dus ik ben wakker.”
• Klop op een tafel en zeg: “Dit is hard, dus ik ben wakker.”
• Draai rond en zeg: “Ik ben op dezelfde plaats, dus ik ben wakker.”

In dromen voel je geen pijn, zijn oppervlakken niet hard en wisselen scènes onverwacht. Door deze oefeningen kun je in je droom soms gaan beseffen dat je droomt en de herinnering langer vasthouden.

Doorzetten na de feestdagen

Na oudjaar kan het lastiger worden om je project door te zetten. Het gewone leven roept, en de feestdagen lijken voorbij. Maar juist in de laatste dagen van deze periode ligt vaak de grootste diepgang.

Tip voor moeilijke dagen:
Schrijf op: “Wonder, vind mij.” Neem deze woorden mee in je gedachten. Ze helpen je open te blijven voor de subtiele signalen van het leven.

 

Reflectie na 6 januari

Pas na de 12 Heilige Nachten kijk je terug op je werk. Dit helpt om afstand te nemen en nieuwe inzichten te ontdekken.

1. Lees je schrift door
   Gebruik een kleurpotlood om woorden, zinnen of beelden te markeren die je raken.
2. Ontdek thema’s en patronen
   Schrijf losse woorden of zinnen op een apart vel papier. Kijk wat opvalt. Wat licht op?
3. Schrijf een reflectie
   Schrijf hoe je het proces hebt ervaren:

• Was het gemakkelijk om vol te houden?
• Wat viel je op aan je dromen of gedachten?
• Wat heeft je geraakt of geïnspireerd?

Creëer een rondeel of elfje
Gebruik deze vorm om poëtisch samen te vatten wat je hebt ontdekt:

• Rondeel: 8 regels volgens het schema 1, 2, 3, 1, 5, 6, 2, 1.
• Elfje: Een kort gedicht met 11 woorden volgens de structuur 1, 2, 3, 4, 1.

Vertrouw op het proces

Deze nachten nodigen je uit om zonder oordeel naar binnen te keren. Misschien ontdek je direct diepe inzichten, misschien niet. Dat is niet erg. Zoals een oud gezegde zegt: “Alles wat jij zoekt, zoekt jou ook.”

Omhels jezelf voor de moed om dit proces aan te gaan. Laat de magie van deze donkere nachten je iets brengen dat je pas later zult begrijpen. Misschien doe je het volgend jaar weer?

Ik wens je een mooie reis door de 12 Heilige Nachten. Ik ben benieuwd wat er gaat gebeuren in de 12 heilige nachten – en wat zich aan ons zal onthullen, speels, serieus, creatief, spiritueel, aards of mysterieus. Met warmte, Sas

Hier vind je nog wat meer uitleg op mijn blog